Φυλές της Αφρικής, Β΄ γυμν. Χορού
Επιμέλεια παρουσίασης: 20/1/2022
Κένυα, Τανζανία: Μασάι
Α. Στ. -Μ. (Β Χορού), 11 Δεκεμβρίου 2021
Η Αφρική είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ήπειρος του πλανήτη σε έκταση και
η δεύτερη σε πληθυσμό. Έχει έκταση περίπου 30,3 εκατομμύρια τ.χλμ. μαζί
με τα τριγύρω νησιά και καταλαμβάνει το 6% της συνολικής επιφάνειας της
Γης και το 20% της συνολικής έκτασης της στεριάς του πλανήτη. 
Η ζωή τους είναι έντονη και αυτό το παρατηρούμε μέσα από τον τρόπο ζωή τους. Μέσα στις καθημερινές τους συνήθειες δεν μπορεί να λείπει η μουσική που είναι ένα μεγάλο κομμάτι παράδοσης για την Αφρική. Ανάλογα με το ποια περιοχή είμαστε στην Αφρική ακούμε και διαφορετικές μουσικές. Όλες όμως με το ίδιο σκοπό! Την καλοπέραση, την επικοινωνία, τελετές μύησης, τελετές ενηλικίωσης καθώς και τον χορό που συνδέεται άμεσα με την μουσική.
Σήμερα θα παρακολουθήσουμε μια παραδοσιακή ομάδα Αφρικανών να παίζουν αλλά και να τραγουδούν παραδοσιακά όργανα -τραγούδια από τον τόπο τους καθώς και την γνωστή σε όλους μας φυλή Μασάι.
Ας παρακολουθήσουμε! Μαζί με τους Μασάϊ
Οι Μασσάι ή Μαασάι (Massai ή Maasai) ή Μασάι, είναι μια νειλοχαμητική φυλή που κατοικεί κυρίως στην νοτιοδυτική Κένυα, στη βόρεια Τανζανία. Οι Μασσάι ή Μαασάι (Massai ή Maasai) κατοικεί στην νοτιοδυτική Κένυα, στη βόρεια Τανζανία και -μία μικρή ομάδα- στην βορειο-κεντρική Κένυα, βόρεια του όρους Κένυα, δίπλα στην συγγενική τους φυλή, τους Σαμπούρου (Samburu). Κατάγονται από το Σουδάν, όπως όλες οι νειλοτικές φυλές, από την ανατολική περιοχή του Νείλου απ’ όπου και μετανάστευσαν παλαιότερα προς τα νοτιοανατολικά, προς τα σημερινά εδάφη κατοίκησης.
Ασχολούνται με την κτηνοτροφία, διανύουν μεγάλες αποστάσεις με τις αγελάδες τους για να βρουν νερό και είναι φημισμένοι για τις πολεμικές τους ικανότητες. Οι άνδρες πολεμιστές βάφουν τα μαλλιά τους με μια ειδική κόκκινη βαφή (ώχρα), φτιαγμένη ίσως από μια ουσία που βγαίνει από κάποιο φυτό της περιοχής. Η τελετή που είδαμε ονομάζεται τελετή της καθημερινής ζωης.
Βίντεο: Maasai Dancers
Στο κομμάτι της μουσικής παρατηρούμε ότι στο τραγούδι είναι γνωστό ότι οι τραγουδιστές εκτελεστές οργάνων και όχι μόνο μπορούν να αλλάξουν τα λόγια όποτε αυτοί θέλουν ή την μελωδία. Επίσης υπάρχει και η δυνατότητα η χορωδία να απαντά στα λόγια του τραγουδιστή όπως παρατηρούμε στο βίντεο. Η τελετή που παρακολουθήσαμε ήταν όσον αναφορά την τελετή ενηλικίωσης ή αλλιώς η τελετή του κύκλου της ζωής.
Βίντεο: Kenya, Kaploti Mwenyewe
Στο κομμάτι των οργάνων στην Αφρική παρατηρούμε πολλά όργανα. Όλα αυτά τα όργανα χωρίζονται σε κατηγορίες:
- Χορδόφωνα
- Αερόφωνα
- Ιδιόφωνα
- Μεμβρανόφωνα
Στο συγκεκριμενο βιντεο παρατηρούμε τρία παραδοσιακά όργανα.
Όργανο ΣΑΛΛΠΙΓΚΕΣ Ή ΚΕΡΑΤΑ
Όργανο Μουσικό τόξο
Κιθάρα(δεν είναι παραδοσιακό όργανο Αφρικής)
Βίντεο: Παιδιά από την Αφρική τραγουδούν
Εδώ πάλι παρατηρούμε την ιδιότητα του να μιλάει ο κεντρικός τραγουδιστής και να απαντάει η χορωδία. Επίσης βλέπουμε ένα παραδοσιακό όργανο, το τύμπανο τριβή ή αλλιώς friction drum ή αλλιώς στα αφρικανικά wrywingdrom όπου ο εκτελεστής πρέπει να έχει αλείψει τα χέρια με ρητίνη ή να τρίψει ξύλο πάνω στην μεμβράνη του οργάνου ώστε να προσδίδει καλύτερη απόδοση στο παίξιμο.
Βίντεο: Αφρικανικά κρουστά με τον Μιχάλη Afolayan
Για το τέλος της εργασίας μας ο ποιο εμπειρος καθηγητής όσον αναφορά την αφρικανική μουσική ο Μιχάλης Afolayan, μας μιλάει για την αφρικανική μουσική καθώς και για τα όργανά της μέσω της διδασκαλίας που προσεγγίζει το πολιτιστικό κέντρο Αφρικανικής τέχνης και πολιτισμών “ANASA”.
Έτσι συμπεραίνουμε ότι η μουσική για την Αφρική είναι μια παλιά ιστορία που κατέληξε σε συνήθεια και ακούγεται ακόμα και σήμερα στους δρόμους στο ιντερνέτ, παντού. Καλή προβολή!
Ακτή Ελεφαντοστού: Gouro
Α. Σ. (Β Χορού), 15 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Zaouli de Manfla
- Χρονολογία βίντεο 2010
- Παραδοσιακός χορός των Γκουρό
- Βιντεογράφος Konan Kouakou David
- Πηγή φωτογραφίας: http://www.nabilzorkot.com/masques.html
Oι Gouro ή Guro
Είναι πολύ παραδοσιακοί άνθρωποι και πιστεύουν στον αρχαίο πολιτισμό τους. Έχουν ανδρικές και γυναικείες μυστικές εταιρείες στις οποίες οι άνθρωποι μυούνται. Η ανδρική κοινωνία είναι Je και η γυναικεία ονομάζεται Kne. Αυτές οι μυστικές εταιρείες φορούν μάσκες. Μια σημαντική μάσκα του λαού των Guro είναι η Zamble. Οι Guro διατηρούν τη δική τους θρησκεία, που περιλαμβάνει πολλές λατρείες και θεότητες. Ένας αφέντης της γης κάνει θυσίες στη γη προς όφελος του χωριού και των κατοίκων του. Κάθε χωριό έχει επίσης έναν μάντη τον οποίο συμβουλεύονται πριν ληφθούν σημαντικές αποφάσεις. Από όλα τα ζώα, οι Guro λατρεύουν πέντε: την αντιλόπη, την ύαινα, τη λεοπάρδαλη, τον κροκόδειλο και τον ελέφαντα. Οι μάσκες που απεικονίζουν τα ζώα που είναι ιερά για τον Γκούρο, φοριούνται πάντα κατά τη διάρκεια των τελετών, επιπλέον, αυτά τα ζώα πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύουν δεσμούς μεταξύ του ανθρώπινου και του πνευματικού κόσμου. Καμία μάσκα Guro δεν είναι χωρίς κρυφά μηνύματα και πνευματική σημασία.
Ο χορός τους
Το Ζαούλι είναι ένας παραδοσιακός χορός των Γκουρό της κεντρικής Ακτής Ελεφαντοστού. Η μάσκα Ζαούλη, που χρησιμοποιήθηκε στο χορό, δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1950, φέρεται να είναι εμπνευσμένη από μια κοπέλα που ονομαζόταν «Djela Lou Zaouli» (που σημαίνει «Ζαούλη, κόρη του Τζέλα»). Ωστόσο, οι ιστορίες για την προέλευση της μάσκας ποικίλλουν και κάθε μάσκα μπορεί να έχει τη δική της συμβολική ιστορία.
Ζαούλι χορευτής
Κάθε χωριό Γκουρό έχει έναν ντόπιο χορευτή Ζαούλη (πάντα αρσενικό), που παίζει σε κηδείες και γιορτές. Ο χορός πιστεύεται ότι αυξάνει την παραγωγικότητα ενός χωριού στο οποίο παίζεται και θεωρείται εργαλείο ενότητας για την κοινότητα των Guro και κατ’ επέκταση ολόκληρη τη χώρα.
Μουσικά όργανα
Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν είναι διάφορα είδη κρουστών και πνευστών όπως φαίνεται και στο βίντεο: Danse de Zauli, Côte d’Ivoire 2018 . Ο χορευτής φοράει στα πόδια του κουδούνια, ώστε δίνει και αυτός ρυθμό στο χορό.
Τα συμπεράσματα…
Αναζητώντας πληροφορίες σχετικά με τον χορό Ζαούλι, συνειδητοποίησα ότι οι πληροφορίες που μας δίνει το βιβλίο β γυμνασίου σχετικά με τους αφρικανικούς χορούς, ταιριάζουν με τις πληροφορίες που βρήκα. Συγκεκριμένα, ότι τα τραγούδια χρησιμοποιούνται για τα σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ανθρώπου, ότι είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής τους ζωής, ότι οι μελωδίες είναι απλές και πολύ συχνά με βηματική κίνηση κ.α. Πραγματικά το αίσθημα που μου δίνουν είναι σαν να επικαλούνται στον Θεό!
Link με πληροφορίες που χρησιμοποίησα:
https://en-m-wikipedia-org.translate.goog/…
https://kwekudee–tripdownmemorylane-blogspot-com.translate.goog/…
Ζάμπια: Mukuni
Γ. Ζ. (Β Χορού), 11 Δεκεμβρίου 2021
Βιντεο:
Στην συγκεκριμένη χoρωδία, συμμετέχουν μαθητές και μαθήτριες απο το χωριό Mukuni στην χώρα Zambia. Αυτό το βιντεάκι βιντεοσκοπήθηκε απο το πρόγραμμα χορηγίας ορφανών ονομαζόμενο butterfly tree το 2009 (12 χρόνια πριν).
Σχετικά με την Ζάμπια
Γειτονικές περιοχές της Zambia, είναι η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό στα βόρεια, η Τανζανία στα βορειοανατολικά, το Μαλάουι στα ανατολικά, η Μοζαμβίκη στα νοτιοανατολικά, η Ζιμπάμπουε και η Μποτσουάνα στα νότια, η Ναμίμπια στα νοτιοδυτικά και η Αγκόλα στα δυτικά. Η πρωτεύουσα της Ζάμπια είναι η Λουσάκα, που βρίσκεται στο νότιο-κεντρικό τμήμα της Ζάμπια. Ο πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος κυρίως γύρω από τη Λουσάκα, στο νότο. Η Ζάμπια περιέχει άφθονους φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων ορυκτών, άγριας ζωής, δασοκομίας, γλυκού νερού καθώς και καλλιεργήσιμης γης.
Η μουσική της Ζάμπια
Στα βιντεάκια, παρατηρούμε οτι οι μαθητές στην Ζάμπια χρησιμοποιούν ως “όργανα” μουσικής τα χέρια τους δημιουργόντας έναν ρυθμό. Έτσι αρχίζουν να χτυπάνε τα χέρια τους με έναν συγκεκριμένο ρυθμό ενώ ταυτόχρονα τραγουδάνε, είτε μερικές φορές όλοι μαζί, είτε άλλες φορές ένα άτομο μόνο του. Επίσης, κάτι το οποίο μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι το πόσο συγχρονισμένοι είναι όλοι. Η παραδοσιακή μουσική της Ζάμπια έχει τις ρίζες της στις πεποιθήσεις των διαφόρων εθνοτικών ομαδών της περιοχής και έχει υποστεί αρκετή παρακμή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Παρά την παρακμή της παραδοσιακής αυτής μουσικής, οι επιρροές της εξακολουθούν να ακούγονται σε πολλές από τις σημερινές μουσικές μορφές της Ζάμπιας.
Η αφρικανική μουσική τεχνική “call and response” μπορεί να ακουστεί σχεδόν σε κάθε τραγούδι της Ζάμπια, ανεξάρτητα από το στυλ του. Ουσιαστικά, το “call and response” είναι η τεχνική όπου ο μουσικός λέει μια φράση του τραγουδιού ή του ρύθμου και κάποιος άλλος απαντά με άμεση απάντηση στην προσφερόμενη φράση.
Επίλογος
Με βάση αυτή την εργασία, μαθαίνουμε για την μουσική της Αφρικής καθώς και για τις διαφορές που υπάρχουν ανάλογα με την περιοχή και την φυλή τους. Προσωπικά, απόλαυσα την αναζήτηση πληροφοριών εφόσον είναι σαν να ταξιδεύω σε μια μακρινή περιοχή αλλά απ’το σπίτι μου, μου άρεσε επίσης η παραδοσιακή Αφρικανική μουσική που άκουσα κατά την αναζήτηση των πληροφοριών.
Σύνδεσμοι
Κένυα: Μασσάι
Γ. Ζ. (Β Χορού), 19 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Masai welcome dance, Tsavo, KENYA 2012
Μασάι
Οι Μασσάι ή Μασάι, με πλυθησμό 900.000 ανθρώπων περίπου, είναι μια νειλο-χαμητική φυλή που βρίσκεται στην Αφρική. Αυτή η φυλή ασχολείται κυρίως με την κτηνοτροφία και διανύουν μεγάλες αποστάσεις με τις αγελάδες τους για να βρούνε νερό και έχουν πολύ μεγάλες πολεμικές ικανότητες. Όλος ο τρόπος ζωής τους περιφέρεται γύρω από κοπάδια βοοειδών που αποτελούν πηγή τροφής. Βασικές τροφές τους αποτελούν το γάλα το κρέας αλλά και το αίμα αγελάδας. Οι χαμηλές καλύβες τους είναι φτιαγμένες από κλαδιά, ξύλα και στάχια.
Λόγω της νομαδικής ζωής τους τα παιδιά τους στερούνται το σχολείο και την εκπαίδευση εκτός από κάποιες παιδικές συγκεντρώσεις που μαζεύονται τα παιδιά και τους διηγούνται ιστορίες οι μεγάλοι. Ο πολιτισμός, τα ήθη και τα έθιμα τους αποτελούν σήμα κατατεθέν για την φυλή τους, άλλωστε για αυτό τον λόγο διαφέρει από άλλες φυλές-ομάδες ανθρώπων. Οι συνήθειές τους και η λειτουργία της φυλής αυτής είναι αρκετά ιδιαίτερες. Αρχικά κάθε άνδρας Μασσάι μπορεί να παντρευτεί από 7 έως και 10 γυναίκες. Για να παντρευτεί προσφέρει στην οικογένεια της γυναίκας μία ή και περισσότερες αγελάδες. Επιπλέον, η δύναμή τους δεν εξαρτάται μόνο από τις αγελάδες αλλά και από πόσα παιδιά έχουν. Οι Μασσάι διακρίνονται επίσης για της πρωτόγονες παραδόσεις τους όπως είναι για παράδειγμα για την περιτομή που γίνεται στους νέους άνδρες αλλά και σε αρκετά από τα κορίτσια κλειτοριδεκτομή, παρόλο που απαγορεύεται από τις εθνικές νομοθεσίες των χωρών που ζουν.
Ένας από τους χορούς για τους οποίους οι Μασσάι φημίζονται είναι ο χορός της ενηλικίωσης όπου είναι μια ιδιαίτερη παράδοση για την οποία συνηθίσουν. Οι νέοι Μασσάι πρέπει να περάσουν από επώδυνες περιτομές στην ηλικία μεταξύ επτά και δεκατέσσερα.
Στο βίντεο που επέλεξα οι Μασσάι χορεύουν τον ιδιαίτερο και εντυπωσιακό χορό υποδοχής τους. Διαθέτουν έναν ιδιαίτερο, και έντονο θα έλεγε κανείς, παραδοσιακό ρυθμό όπου χορεύουν πάνω σε αυτόν και σε μια περίεργη και μοναδική μελωδία όπου αποτελείται από φωνές των Μασσάι.
Κένυα: Ποκόμο
Ζ. Σ. (Β Χορού), 15 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: BEST POKOMO TRADATIONAL DANCE
Στο παραπάνω βίντεο, απεικονίζεται ένα μέρος από ένα γλέντι γάμου, που προφανώς πραγματοποιείται στην Κένυα από την φυλή Ποκόμο. Το βίντεο αυτό δημοσιεύτηκε επίσημα στο Youtube πριν 11 μήνες (περίπου 02/2021) από τo κανάλι του βιντεογράφου ‘Ianem Creations Media’ (ICM PRODUCTION). Οι μουσικοί, οι χορευτές και οι χορεύτριες που ήταν μέρος της γιορτής ανήκουν πιθανώς στην ίδια φυλετική ομάδα των Ποκόμο.
Γενικές Πληροφορίες
Οι Ποκόμο αποτελούν μια κοινότητα Μπαντού. Χρησιμοποιούν την δική τους γλώσσα, η οποία είναι παρόμοια με την Σουαχίλι. Είναι μια ξεχωριστή ομάδα με τις δικές τους υπό-φυλές/υποομάδες. Η φυλή αυτή κατοικεί στην Κένυα (Νοτιοανατολική Αφρική) και είναι αρκετά ξεχωριστή για τις παραδόσεις της.
Ο εθνικός ύμνος της Κένυας δανείστηκε από ένα νανούρισμα Ποκόμο, το οποίο συνέθεσε ο Mzee Menza Morowa Galana του χωριού Makere. Οι άνθρωποι του Ποκόμο χρησιμοποιούν παραδοσιακά τη μουσική για να γιορτάσουν στο ψάρεμα, στο κυνήγι, τους γάμους, τις γεννήσεις τους και σε πολλές άλλες τελετές. Ειδικότερα, κατανοούμε τα παραπάνω λόγια από το βασικό βίντεο, στην τελετή γάμου ενός ζευγαριού, όπου εκεί πρωταγωνιστεί κυρίως χορός και τραγούδι.
Κουλτούρα
Παρατηρώντας το βίντεο της γιορτής, διακρίνουμε πως αυτό είναι ένα κύριο κομμάτι της παράδοσης τους. Συγκεκριμένα, οι κινήσεις των χορευτών συνδέονται με τον ρυθμό της μουσικής, όσο για τις φωνές τους, χρησιμοποιούν συνδυασμούς στους οποίους φαίνεται πως υπάρχει μια ανταπόκριση από τους υπόλοιπους (ερώτηση-απάντηση). Επιπλέον, οι φορεσιές και οι στολές τους είναι πολύ ιδιαίτερες με ξεχωριστά στοιχεία, όπως τα έντονά τους χρώματα. Τα μουσικά όργανα στον γάμο που χρησιμοποιήθηκαν, είναι περισσότερα κρουστά, τα οποία μοιάζουν με νταούλια. Παρόλα αυτά, δύο μουσικά όργανα της Κένυας είναι η κιθάρα ‘gita’ και το τουμπερλέκι ‘maribe’. Η κουλτούρα της φυλής Ποκόμο φαίνεται αρκετά ενδιαφέρουσα, ειδικά οι παραδόσεις των ανθρώπων οι οποίοι συνδυάζουν μαζί τον χορό και την μουσική σε πολλές δραστηριότητες και τελετές. Θα ήταν υπέροχο εάν βλέπαμε σήμερα ζωντανά μια εκδήλωση σχετικά με τις φυλές της Κένυας, βλέποντας τις διαφορετικότητες των λαών στον κόσμο.
LINK: (κυριότερες πληροφορίες)
https://artsandculture.google.com/exhibit/the-pokomo…
https://en.wikipedia.org/wiki/Pokomo_people
Γκάνα: Αkan
Μ. Σ. (Β Χορού), 14 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Fontomfrom - African Music of Antiquity - Akan, Ghana, West Africa
- 22 Οκτωβρίου 2012
- Πόλη Kumasi, Ghana
- Βιντεοσκόπηση: Nana Kimati Dinizulu
Η Αφρικανική μουσική
Η μουσική στην Αφρικανική ήπειρό αποτελεί ένα μέρος της καθημερινής ζωής ως κομμάτι θρησκευτικών τελετών, εορτασμών και κοινωνικών ιεροτελεστιών.
Όσον αφορά το βίντεο και την τελετή
Αυτό το βίντεο είναι ένα απόσπασμα από την παραδοσιακή κηδεία του Otumfuo Opuku Ware, από το εσωτερικό του Βασιλικού Παλατιού της Ασάντ “Μαντυία”. Η μουσική και ο χορός ονομάζονται Fontomfrom. Το Fontomfrom είναι «κρατικά τύμπανα» του λαού Asante και απαγγέλλουν τις πολύ αρχαίες και βαθιές παροιμίες. Ο χορός είναι επίσης μια γλώσσα που είναι επίσης γνωστό ότι είναι εξαιρετικά βαθιά. Βλέποντας αυτό το βίντεο καταλαβαίνω πως οι δυο άνθρωποί που είναι στο κέντρο του κύκλου φαίνεται ότι εκτός από το να χορεύουν δίνουν κατά κάποιον τρόπο τον ρυθμό στην ορχήστρα και στα τύμπανα κάτι σαν μαέστροι. Επίσης φαίνεται ότι χρησιμοποιούν και το συναίσθημα μιας και φαίνονται δακρυσμένοι.
Τα όργανα και η μουσική
Τα όργανα που χρησιμοποιούν ανήκουν στα μεμβρανόφωνα. Αυτά τα όργανα έχουν μια μεμβράνη που πάλλεται και έτσι παράγει τους ήχους. Στην Αφρική συναντάμε πολλά από αυτά αλλά σε αυτή την περίπτωση είναι ένα τύμπανο που μιλά και συναντιέται κυρίως στην δυτική Αφρική σε φυλές με τονική γλώσσα.
Επίλογος
Στο συγκεκριμένο βίντεο δεν υπάρχει τραγούδι δηλαδή λόγια υπάρχει απλά ρυθμός, επαναλαμβανόμενη μελωδία και ακολουθούν τον ρυθμό των τυμπάνων.
Βιβλιογραφία
- Βιβλίο Μουσικής Β γυμνασίου κεφάλαιο Αφρικανική Μουσική.
- Από την περιγραφή του βίντεο.
Τανζανία: Mασάι
Μπ. Ευ. (Β Χορού), 14 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Μαζί με τους Μασάϊι
+ Τανζανία
Α.Αφρική, Επαρχία Iringa Χωριό Ipwasi + 7 Οκτωβρίου 2010 + Βιντεογράφος:
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Σ.
Τρόπος ζωής των Μασάι
Οι Μασάι έχουν πληθυσμό 900.000 ανθρώπων και είναι μια φυλή που κατοικεί στη Νότια Κένυα στην Βόρεια Τανζανία και μια μικρή ομάδα τους βόρειο-κεντρική Κένυα δίπλα στην συγγενική φυλή τους Σαμπούρου. Κινούνται γύρω από τα κοπάδια βοοειδών τα οποία αποτελούν πηγή τροφής κι ένδειξη πλούτου. Πιστεύουν μάλιστα ότι τα κοπάδια αυτά τους τα έδωσε ο Θεός Νγκάι. Επίσης ασχολούνται με την κτηνοτροφία διανύουν μεγάλες αποστάσεις με τις αγελάδες τους για να βρούνε νερό και φημίζονται για τις πολεμικές τους ικανότητες. Βασικές τροφές τους είναι το κρέας, το γάλα αλλά και το αίμα αγελάδας! Τρυπάνε το δέρμα, ρουφάνε αίμα και στην συνέχεια κλείνουν την πληγή με λάσπη για να επουλωθεί. Στους Μασάι ισχύει η πολυανδρεία. Μια γυναίκα παντρεμένη μπορεί να δεχτεί και άλλους άντρες στην καλύβα της και τα παιδιά που θα προκύψουν μεγαλώνουν νόμιμα μαζί χωρίς διακρίσεις. Λόγω της νομαδικής ζωής τους, τα παιδιά στερούνται την εκπαίδευση μιας και δεν υπάρχουν σχολεία εκτός από κάποιες συγκεντρώσεις μικρών παιδιών όπου διηγούνται ιστορίςες οι μεγάλοι.
Η ενδυμασία της φυλής
Οι Μασάι φοράνε πανιά σε όλο το πάνω μέρος τους σώματός τους μέχρι τους ώμους και από την μέση και κάτω φοράνε μακρυά και μεγάλα μαντίλια ως φούστες. Φοράνε όλοι ίδια ή παρόμοια χρώματα και οι γυναίκες φοράνε κολιέ και μακρυά σκουλαρίκια στα αυτιά. Κανένα από τα δύο φύλα δεν έχει ούτε λίγο μακρύ μαλλί. Κάποιοι είναι καραφλοί και κάποιοι άλλοι τα έχουν ξυρίσει και έχουν πολύ κοντές τρίχες. Οι γυναίκες φοράνε και ζώνες από μαντίλι και δένουν τα παιδιά τους με ένα μεγάλο μαντίλι πίσω στην πλάτη τους σαν μάρσιπο. Οι άντρες κρατάνε μακρυές μαγκούρες και κάποιοι έχουν δεμένα μαντίλια στα πόδια τους. Άντρες, γυναίκες, φοράνε άσπρα και μωβ πέδιλα από λάστιχο.
Ο ρυθμός και η μουσική τους
Η μουσική τους δεν έχει κάποια συγκεκριμένη μελωδία και πιο πολύ, η αλήθεια είναι, ακούγονται οι φωνές τους παρά η μουσική και τα όργανα. Ο χορός τους είναι σχετικά απλός. Χοροπηδάνε όλοι μαζί μετά οι άντρες χοροπηδάνε προς τις γυναίκες τραγουδόντας έχοντας τις μαγκούρες τους προς τα κάτω και μετά οι γυναίκες χοροπηδάνε προς τους άντρες τραγουδόντας και αυτές μαζί τους. Τέλος οι άντρες στέκονται και τραγουδάνε με υψωμένες τις μαγκούρες.
Επίλογος
Η μουσική των Μασάι σε σχέση με την μουσική του βιβλίου μας διαφέρει διότι στο βιβλίο η μελωδία είναι πιο απαλή και σύντομη. Από την εργασία συμπεραίνουμε πως οι Μασάι είναι μια αναξάρτητη φυλή και ομαδική. Όπως είπε και κάποιος από την φυλή αυτή: “τα λιοντάρια μπορούν να τρέξουν πιο γρήγορα από εμάς, αλλά εμείς μπορούμε να τρέξουμε μακρύτερα.”
Ζιμπάμπουε: Shona
Μπ. Μ.-Ε. (Β Χορού), 11 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Mbira Shonai Family Zimbabwe, Africa 2015
Στο βίντεο βλέπουμε το γκρουπ με ονομασία ‘Tichakunda Mbira group’ να παίζει το τραγούδι ‘The makuendambire’ στην περιοχή της φυλής Shona στο νοτιοανατολικό Ζιμπάμπουε. Βιντεογράφος είναι μια γυναίκα, η Gretchen Retka, η οποία έζησε για λίγο καιρό στην περιοχή αυτή και μελέτησε τον πολιτισμό τους.
Η Ζιμπάμπουε είναι μια χώρα χωρίς άμεση επαφή με την θάλασσα στην νοτιοανατολική πλευρά της Αφρικής. Βρίσκεται ανάμεσα στους ποταμούς Ζαμβέζη και Λιμπόπο. Αν και έχει πληθυσμό μόλις 15 εκ. έχει 16 επίσημες γλώσσες. Γενικά είναι μια φτωχή χώρα η οποία έχει αρχίσει να αναπτύσεται τα τελευταία χρόνια. Συγκεριμένα στην περιοχή Shona ζουν άνθρωποι της εθνικότητας Bantu και χωρίζονται σε 5 επαρχίες.
Η μουσική της περιοχής αυτής είναι πολύ ιδιαίτερη. Κύρια όργανα τους είναι η Mbira και το Hosho. Συχνά υπάρχει συνοδεία χορού με την μουσική και συμετοχή του κοινού. Πολλές φορές μάλιστα ο τραγουδιστής και το κοινό συμμετέχουν εξίσου αλληλοεπιδρώντας μεταξύ τους. Επίσης η μουσική αυτή συναντάται και στις θρησκευτικές τελετές τους.
Η Mbira είναι ένα παράξενο μουσικό όργανο το οποίο έχει διάφορες
παραλλαγές. Στα αγγλικά περιγράφεται ως “thumb piano” γιατί έχει
μεταλλικά ελάσματα τα οποία πατάνε με τους αντίχειρες περίπου σαν τα
πλήκτρα του πιάνου. Συνήθως ο μουσικός που παίζει αυτό το όργανο είναι
και ο τραγουδιστής του γρουπ. 
Τα Hosho είναι ένα ζευγάρι από μαράκες φτιαγμένες συνήθως από μια ποικιλία κολοκυθιού, η οποία έχει πολύ σκληρό κέλυφος. Αν και είναι συμπληρωματικό όργανο στην Mbira, η χρησιμότητα του είναι μεγάλη γιατί κρατάει όλους τους συμμετέχοντες στον ίδιο ρυθμό.
Το συγκεκριμένο βίντεο το διάλεξα διότι είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα και έχει αρκετά καλή ποιότητα στον ήχο ώστε να μπορέσουμε να διακρίνουμε την συνεργασία των δυο μουσικών που παίζουν Mbira και το ωραίο ηχητικό αποτέλεσμα τους. Ακόμη βλέπουμε τον πρώτο από τους δύο να τραγουδά και τον άλλο να κάνει κάτι σαν δεύτερη φωνή πατώντας στον ρυθμό που προβάλλουν τα Hosho. Επίσης υπάρχει και η καθιερωμένη συνοδεία χορού.
Σχετικά Link
Σενεγάλη: Κούμπο (Koumpo)
Μπ. Ο. (Β Χορού), 11 Δεκεμβρίου 2021
Τα βίντεο :
Κούμπο ονομάζεται ένας Αφρικάνικος χορός αφιερωμένος στους Κούμπο
(Koumpo), Σαμάι (Samay) και Νιάσε (Niasse), οι οποίοι είναι μυθολογικές
φιγούρες. Το όνομα του χορού προέρχεται από το πνεύμα Κούμπο το οποίο
λέγεται πως παρακινεί την κοινότητα να είναι καλοί χωρικοί και να
απολαμβάνουν την σχετική γιορτή. O χορός αυτός χορεύεται από την φυλή
Diola ή Jola η οποία παρατηρείται στην δυτική Αφρική και συγκεκριμένα
στην Σενεγάλη (Senegal), την Γκάμπια (Gambia) και ελάχιστα στην
Γουινέα-Μπισάου (Guinea-Biassau ). 
Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε στο πρώτο βίντεο, στο δεύτερο αλλά και στο τρίτο βίντεο, ο χορός αυτός είναι πολύ ιδιαίτερος εξαιτίας της στολής-εμφάνισης των χορευτών. Η στολή αυτή έχει πολλές παραλλαγές (με διαφορετικό υλικό, χρώμα κτλ.) ανάλογα με την περιοχή της φυλής και αποτελείται από:
- την κύρια στολή η οποία είναι φτιαγμένη από άχυρο ή μαλλί
- από το ‘κοντάρι’ το οποίο χρησιμοποιούν οι χορευτές για να πραγματοποιήσουν διάφορες φιγούρες.
Αυτό είναι ιδιαίτερα ξεκάθαρο κυρίως στο τελευταίο βίντεο όπου στο τέλος ο χορευτής αφήνει το ‘κοντάρι’ και χορεύει μόνο με την κύρια στολή.
Κάτι επίσης κοινό και στα τρία βίντεο είναι η μουσική η οποία αποτελείται κυρίως από κρουστά. Τα όργανα συνοδεύει το τραγούδι των χορικών. Η ιδιαιτερότητα της μουσικής αυτής είναι το γεγονός πως δεν βασίζεται τόσο στην μελωδία όσο στον ρυθμό.
Πηγές
Κένυα, Sukuroi: Samburu
Ν. Μ. (Β Χορού), 10 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Samburu dancing at Sukuroi, Samburu, Northern Kenya
Το βίντεο ονομάζεται “Samburu dancing at Sukuroi, Samburu, Northern Kenya”. Από τον τίτλο καταλαβαίνουμε πως αναφέρεται σε έναν χορό της φυλής Sumburu από την χώρα Κένυα ο οποίος χορεύεται στην περιοχή Sukuroi. Τέλος, η χρονολογία του βίντεο είναι στις 7 Οκτωβρίου το 2012, και το βίντεο λογικά έχει βιντεοσκοπηθεί από τουρίστες.
Ο χορός των Samburu
Ο χορός αυτός είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας τους. Οι άντρες και οι γυναίκες χορεύουν σε διαφορετικούς κύκλους με διαφορετικούς χορούς κατά περίσταση. Ο πιο συνηθισμένος είναι αυτός των αντρών με τα επιτόπια άλματα αλλά και αυτός με μια περίεργη κίνηση της μέσης και του λαιμού.
Ενδυμασία
Η ενδυμασία τους είναι το πιο ενδιαφέρoν. Οι γυναίκες και οι άνδρες φορούν εξαιρετικά φωτεινά χρώματα. Έτσι δίνουν λάμψη στο άγονο τοπίο που ζουν. Φοράνε περιδέραια, σκουλαρίκια, βραχιόλια ποδιών και χεριών. Τα περιδέραια είναι φτιαγμένα από χάντρες, ο αριθμός των οποίων υποδηλώνει πολλά για την οικογενειακή κατάστασή τους, την ομορφιά τους και τον πλούτο τους. Οι χάντρες λοιπόν μας δίνουν τις περισσότερες ενδείξεις για τον τρόπο ζωής της γυναίκας, με διαφορετικά χρώματα που αποκαλύπτουν διάφορες πτυχές της προσωπικότητας, της κατάστασης και της υγείας της.
- Το λευκό σημαίνει καθαρότητα και καλή υγεία.
- Το μαύρο σημαίνει κακουχία.
- Το κίτρινο και το πορτοκαλί μείγμα δηλώνει φιλοξενία.
- Το κόκκινο σημαίνει κίνδυνο, γενναιότητα και ενότητα.
Επίσης Samburu, στην πραγματικότητα σημαίνει «πεταλούδα».
Μουσική
Στο βίντεο από ότι παρατήρησα, η φυλή Samburu δεν χρησιμοποιεί κάποιο μουσικό όργανο για να παράξουν μουσική. Χρησιμοποιούν τα χέρια τους χτυπώντας παλαμάκια και τραγουδάνε. Το τραγούδι τους είναι πιο πολύ σαν μια συζήτηση με ερώτηση και απάντηση. Εν κατακλείδι αυτή είναι μουσική, η περιγραφή αλλά και η σημασία της ενδυμασία τους, και ο χορός τους.
Πηγές:
Βόρειο Καμερούν: Γιορτή της Αγίας Ειρήνης
Σ. Α. (Β Χορού), 5 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Βόρειο Καμερούν Αγία Ειρήνη χορός
Βόρειο Καμερούν, Αγία Ειρήνη χορός, Μάιος 2018.
Καμερούν
Το Καμερούν (επίσημα Δημοκρατία του Καμερούν) είναι κράτος της κεντρικής Αφρικής. Έχει έκταση 475.440 τ. χλμ. και πληθυσμό 24.348.251 κατοίκους. Το Καμερούν χαρακτηρίζεται από μεγάλη μορφολογική αλλά και πολιτισμική ποικιλότητα. Στην επικράτειά του ζουν πάνω από 200 διαφορετικές εθνοτικές και γλωσσικές ομάδες. Πρωτεύουσα είναι η Γιαουντέ και μεγαλύτερη πόλη η Ντουάλα. Επίσημες γλώσσες είναι τα Γαλλικά και τα Αγγλικά. Το Καμερούν έχει μεγάλη θρησκευτική πολυμορφία. Το 40% του πληθυσμού ασπάζεται αυτόχθονες θρησκείες, το 40% ασπάζεται το Χριστιανισμό και το 20% το Ισλάμ. Κάθε μία από τις εθνοτικές ομάδες του Καμερούν έχει τις δικές της πολιτιστικές παραδόσεις. Τα έθιμα περιλαμβάνουν γιορτές για γεννήσεις, θανάτους, σπορά, συγκομιδή και θρησκευτικές τελετές. Η μουσική και ο χορός είναι αναπόσπαστο κομμάτι των καμερουνέζικων γιορτών, κοινωνικών εκδηλώσεων αλλά και της διήγησης ιστοριών. Οι παραδοσιακοί χοροί είναι πολύ χορογραφημένοι και ξεχωρίζουν τους άντρες και τις γυναίκες ή απαγορεύουν εντελώς το ένα φύλο. Υπάρχουν χοροί για διάφορους σκοπούς, από την απλή διασκέδαση μέχρι τη θρησκευτική τελετουργία. Η μουσική μεταδίδεται προφορικά. Σε μια τυπική εκτέλεση μια χορωδία τραγουδιστών ακολουθεί έναν σολίστα. Η μουσική υπόκρουση μπορεί να είναι απλώς παλαμάκια ή χτύπημα των ποδιών,ενώ παραδοσιακά όργανα που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν κουδούνια που φορούν χορευτές, τύμπανα, φλάουτα, κόρνες, κουδινίστρες, γκουίρο, έγχορδα, σφυρίχτρες και ξυλόφωνα, με τον ακριβή συνδυασμό να διαφέρει ανάλογα με την εθνοτική ομάδα και την περιοχή.
Το βίντεο
Σε αυτό το βίντεο, παρακολουθούμε μια θρησκευτική τελετή και συγκεκριμένα μια γιορτή αφιερωμένη στην Αγία Ειρήνη. Οι άνθρωποι φαίνεται να φοράνε απλά και καθημερινά ρούχα, ενώ χορεύουν κυρίως γυναίκες και μικρά παιδιά. Τα βήματα είναι απλά και ακολουθούν τον ρυθμό της μουσικής. Ακούμε να τραγουδάνε όλοι οι παρευρισκόμενοι, με εξαίρεση μερικά σημεία, στα οποία αν παρατηρήσουμε καλύτερα ακούγεται μια αντρική φωνή. Δηλαδή συναντάμε το πολύ συχνό φαινόμενο για την αφρικανική μουσική, της ερώτησης-απάντησης και πολυφωνίας. Επίσης κατά την διάρκεια της μουσικής και του χορού, ακούγονται διάφορες κραυγές. Τα μουσικά όργανα, αντιπροσωπεύουν τα κρουστά, τα οποία παίζονται από άντρες. Άλλο ένα χαρακτηριστικό της παραδοσιακής αφρικανικής μουσικής, είναι η πολυρρυθμία, δηλαδή το ταυτόχρονο άκουσμα διαφορετικών ρυθμικών σχημάτων.
Συμπεράσματα
Συμπερασματικά, σε αυτό το βίντεο από το Καμερούν παρατηρούμε μουσικά φαινόμενα της αφρικανικής μουσικής όπως η πολυφωνία και η πολυρρυθμία. Επίσης μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία για την ενδυμασία ή τους χορούς, κά. του συγκεκριμένου πολιτισμού.
Πηγές
- Καμερούν - Βικιπαίδεια (wikipedia.org)
- Βιβλίο μουσικής Β γυμνασίου, Κεφ. 2: “Σε ρυθμούς… αφρικάνικους”
Νότια Αφρική: Ζουλού, ο χορός Indlamu
Τ. Α. (Β Χορού), 15 Δεκεμβρίου 2021
Βίντεο: Awesome Zulu Dancing
- Tίτλος βίντεο: Awesome Zulu Dancing - HD
- Περιοχή: Νότιος Αφρική
- Χρονολογία: 18 Αυγ 2018
- Φυλή: Ζουλού
- Βιντεογράφος: Tekweni TV Productions
Ποιοι είναι οι Ζουλού:
Οι Ζουλού είναι η πιο πολυπληθής εθνοτική ομάδα της Νοτίου Αφρικής με πληθυσμό 11 εκατομμυρίων. Εκτός της Νοτίου Αφρικής, Ζουλού ζουν επίσης στην Ζιμπάμπουε, τη Ζάμπια και την Μοζαμβίκη. Η γλώσσα τους είναι η ισιζουλού ή ζουλού. Το βασίλειο των Ζουλού είναι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Νότιας Αφρικής ιδιαίτερα κατά την βασιλεία του Σάκα Ζουλού.
Οι χοροί των Ζουλού:
Οι χοροί έχουν ιδιαίτερη σημασία στον πολιτισμό των Ζουλού. Χορευτικές παραστάσεις από τις φυλές των Ζουλού γίνονται για να τιμήσουν σημαντικά γεγονότα όπως: γάμους, γεννήσεις, τελετές ενηλικίωσης, τελετές ενθρονίσεως των βασιλιάδων τους και νίκες σε μάχες.
Μια από τις πιο σημαντικές αυτές χορευτικές τελετές είναι η ετήσια (από το 1984) τελετή των καλαμιών ή Umhlanga. Σε αυτήν την τελετή ανύπαντρες γυναίκες Ζουλού μαζεύουν καλάμια και χορεύουν μπροστά στον βασιλιά των Ζουλού. Ένας άλλος σημαντικός χορός είναι ο Ingoma που γίνεται σε περιστάσεις όπως η ενηλικίωση, οι γάμοι και πριν από μάχες ή από κυνήγι και συνοδεύεται από ψαλμωδίες. Τέλος ο χορός Indlamu, τον οποίο παρακολουθούμε στο βίντεο, είναι ένας πολεμικός χορός που συνοδεύεται από τους ήχους τους χτυπήματος των ποδιών στο έδαφος και τα παραδοσιακά τύμπανα izigubhu. Όλοι αυτοί οι χοροί, χορεύονται με παραδοσιακές ενδυμασίες και παραδοσιακά όπλα όπως ακόντια και ασπίδες.
Ο χορός Indlamu του βίντεο:
Στο βίντεο βλέπουμε μια παραδοσιακή χορευτική παράσταση των Ζουλού της Νότιας Αφρικής. Όπως ήδη αναφέρθηκε είναι πολεμικός χορός, για αυτό και οι χορευτές φορούν παραδοσιακή πολεμική ενδυμασία των Ζουλού και κρατούν ασπίδες. Ο χορός συνοδεύεται από τον ήχο των μεγάλων τυμπάνων των Ζουλού (izigubhu) αλλά και επίσης από παραδοσιακές ψαλμωδίες των χορευτών και δυνατά χτυπήματα των ποδιών τους και των μεγάλων ξύλων που κρατούν. Η ενέργεια και η απλότητα αυτής της μουσικής και χορευτικής τελετής προκάλεσε το ενδιαφέρον μου. Υπάρχει ένα έντονο στοιχείο του ρυθμού και μια ενεργητικότητα και δυναμικότητα που σου δίνει όντως την εντύπωση πως οι χορευτές προετοιμάζονται για κάποια μάχη ή κάποιο κυνήγι μεγάλου ζώου. Οι φορεσιές τους είναι ίδιες με αυτές των πολεμιστών Ζουλού των προηγούμενων αιώνων κάτι που ενισχύει αυτήν την εντύπωση. Ο ρυθμός των τυμπάνων μαζί με τις ψαλμωδίες των Ζουλού εμπνέει μια μαχητικότητα μιας τελετής που έχει ως στόχο να εμψυχώσει και να εμπνεύσει τους πολεμιστές Ζουλού.
Επίλογος
Το σημαντικότερα στοιχεία της μουσικής των Ζουλού σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα είναι οι ψαλμωδίες, τα τύμπανα, τα χτυπήματα και τα σφυρίγματα. Οι ζουλού χρησιμοποιούν την μουσική αυτή για να συνοδεύσουν τους τελετουργικούς χορούς τους, που αποτελούν σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού τους και συνοδεύουν οποιαδήποτε σημαντικό γεγονός του έθνους τους.